เคยใช้บริการภาพพื้นหลังมือถือเป็นรูปองค์เทพ ตัวอักษรรูนหรือไพ่ยิปซีความหมายดีๆ กันไหม หรือเคยประมูลทะเบียนรถพร้อมจ่ายเงินมากขึ้นเพื่อแลกกับเลขมือถือมงคล ไปจนถึงท่องเที่ยวทริปสายมูทั้งในและต่างประเทศ ฯลฯ นั่นแหละคุณเป็นลูกค้าที่โดนเป่าคาถา Muketing เรียบร้อยแล้ว ซึ่งวันนี้ The Optimized จะมาเล่าเรื่อง Muketing อย่างง่ายๆ ผ่านมุมมองของผู้บริโภค ไปดูว่า ‘ลูกค้า’ มีวิธีคิดอย่างไรก่อนจะควักเงินจ่ายโดยละมุนละม่อม
Photo: Freepik
Muketing คืออะไร?
‘Muketing’ คือคำน่ารักๆ ที่ผสมกันระหว่างคำว่า ‘Marketing’ ที่แปลว่า ‘การตลาด’ และ ‘Mutelu’ หรือ ‘มูเตลู’ ที่เป็นการมูเพื่อเพิ่มพลังใจ โดยรวมจึงหมายถึงการตลาดที่เล่นกับความเชื่อ โชคชะตาและศรัทธาของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นตัวสินค้าเอง ตัวแคมเปญหรือตัวคอนเทนต์ เป็นต้น
คนไทยมูฯ ตั้งแต่เกิด
คนไทยกับมูเตลูเป็นอะไรที่อยู่ใกล้กันมาก
88% คือตัวเลขของคนไทยที่เชื่อเรื่องการมู
52% มองการมูเตลูเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ
ตัวเลขดังกล่าวอ้างอิงจากผลสำรวจในหัวข้อ “MY GEN MY MU” ของสถาบันวิจัยความเป็นอยู่ฮาคูโฮโด อาเซียน (ประเทศไทย) โดย บริษัท ฮาคูโฮโด อินเตอร์เนชั่นแนล
52% คือตัวเลขของคนไทยที่เชื่อเรื่อง “โชคลาง”
ซึ่งอ้างอิงจากผลสำรวจในงานสัมมนา Marketing in the Uncertain World ของวิทยาลัยการจัดการมหิดล โดยหมวดหมู่ที่ได้รับความสนใจมากที่สุดคือการทำนายโชคชะตา วัตถุมงคล สีมงคลและเบอร์มงคล ตามลำดับ
Photo: Freepik
ธุรกิจแบบไหนก็มูฯ ได้
ไม่แปลกใจว่าทำไมธุรกิจซิมมือถือพร้อมเบอร์มงคลที่ทำการคอลแลบฯ กับนักพยากรณ์ต่างๆ ถึงได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี นี่น่าจะเป็นตัวอย่างของ Muketing ยุคแรกๆ ที่เห็นเด่นชัดที่สุด จนมาถึงในยุคที่คนหาคู่จำเป็นต้องพึ่งทั้งพลังเทพและพลังแอปฯ อย่างในแคมเปญวันวาเลนไทน์ของ Tinder ที่เคยจัดกิจกรรมแจกชุดไหว้พระตรีมูรติ (แท้จริงแล้วบริเวณแห่งนี้ไม่ใช่พระตรีมูรติ) ฟรีที่หน้าเซนทรัลเวิร์ล สำหรับผู้ที่เคยลงทะเบียนใช้งานผ่านแอปฯ
โชกุบุสซึ โมโนกาตาริคอลแลบฯ กับหมอช้างคลอดผลิตภัณฑ์ครีมอาบน้ำจักรราศี 4 กลิ่น 4 แบบ
Photo: Courtesy of Shokubutsu Monogatari
ล่าสุด โชกุบุสซึ โมโนกาตาริคอลแลบฯ กับหมอช้างคลอดผลิตภัณฑ์ครีมอาบน้ำจักรราศี 4 กลิ่น 4 แบบ ที่เหมาะสำหรับธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลมและธาตุไฟ ใครจะไปรู้ว่าการเลือกครีมอาบน้ำที่เคยมองเฉพาะฟังก์ชันการใช้งาน กลิ่นหอมหรือสัมผัสที่ถูกจริต จะนำไปสู่การเลือกเพื่อเสริมพลังธาตุตามจักรราศีของตัวเอง ซึ่งถือว่าเป็นแคมเปญที่สร้างสรรค์และน่าสนใจทีเดียว นี่เป็นตัวอย่างของไอเดียการทำ Muketing ที่แทรกซึมไปทั่วทุกหมวดหมู่ของธุรกิจ
ครีมอาบน้ำจักรราศี 4 กลิ่น 4 แบบ ที่เหมาะสำหรับธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุลมและธาตุไฟ
Photo: Courtesy of Shokubutsu Monogatari
นั่งในใจคนไทยสายมู
ในฐานะที่ผู้เขียนเป็นคนชอบมูฯ ชอบเสพปกรณัมกรีก-โรมันและเทวนิยายของอินเดีย รวมถึงผู้เขียนมีช่อง TikTok ของตัวเองที่นำเสนอการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและขาหนึ่งข้องเกี่ยวกับการนำเสนอ ‘ความเชื่อ’ ในแบบต่างๆ อีกทั้งผู้เขียนรายล้อมไปด้วยผู้คนที่ล้วนแล้วแต่ศรัทธาองค์เทพและสวมเสื้อสีมงคลอยู่ตลอดเวลา ดังนั้นจะมาบอกเล่าเก้าสิบให้ฟังในฐานะผู้บริโภคที่อินกับ Muketing และเพื่อเป็นไอเดียว่า ‘ผู้บริโภคในจักรวาล Muketing เขาคิดกันแบบไหน’
เราบอกต่อศรัทธา
‘ศรัทธา’ เป็นหัวข้อที่ผู้บริโภคเกิด Brand Advocacy หรือการบอกต่อได้ง่ายมาก หัวข้อนี้เราเล่าจากคนข้างตัว แฟนของผู้เขียนจู่ๆ ก็เปรยว่าจะไปรับองค์พระพิฆเนศที่ร้านโคตรยำ ห้วยขวาง ซึ่งหลังจากสอบถามถึงสาเหตุก็ได้คำตอบว่าในวงการพ่อค้าแม่ขายบูชามาแล้วเกิดช่องทางทำมาหากิน ได้รับผลกำไรมากมาย ประสบผลสำเร็จในหลายๆ ด้าน รวมถึงบรรดาแก๊งดีไซเนอร์เพื่อนพ้องกันก็บูชาแล้วจนตัดชุดส่งประกวดตามเวทีต่างๆ แล้วผ่านเข้ารอบอย่างต่อเนื่องจึงบอกต่อกันมา ซึ่งการบอกต่อเช่นนี้ไม่ต่างอะไรจาก Brand Advocacy ที่แข็งแกร่งของการใช้สินค้าและเกิดความประทับใจ ยิ่งเป็นเรื่องของศรัทธาและพลังใจแล้วผู้บริโภคสายมูพร้อมสู้ตาย
พระพิฆเนศปางเสวยสุข ที่ไปรับบูชามาจากร้านโคตรยำ ห้วยขวาง
Photo: TikTok @raw_culture
เราไม่ได้อยากได้แค่ผลิตภัณฑ์ เราต้องการ ‘พลัง’
ไม่ว่าจะเป็นร้านอาหารหรือคาเฟ่ทั้งหลายที่ต่างจับคอนเซ็ปต์ของ Muketing โดยจะเปิดโซนทานอาหารให้ลูกค้าได้มาดื่มด่ำกับเครื่องดื่มแก้วโปรดหรือขนมหวานต่างๆ พร้อมมีองค์เทวรูปให้ได้บูชาตามความเลื่อมใส ซึ่งหลายครั้งลูกค้าไม่ได้เดินเข้ามาเพื่อดื่มด่ำกับรสชาติเพียงอย่างเดียว แต่เขากำลังมองหาพื้นที่สงบของจิตใจ และขณะเดียวกันเขาต้องการ ‘พลังฮีลใจ’ ที่สามารถโอบรับ Pain Points หรือความต้องการที่ยังไม่ถูกตอบสนองเพื่อกลับไปสู้รบกับโลกใบนี้ราวกับมีมวลพลังงานดีคอยโอบอุ้มและปัดเป่าสิ่งที่ไม่พึงปรารถนาออกไป ดังนั้นเขาซื้อความสบายใจในจุดนี้
Photo: Freepik
เราอยากมีคอมมูนิตี้พลังงานดี
เมื่อลูกค้าสายมูฯ ต้องการประสบการณ์พลังบวก ดังนั้นการเป็น ‘ร้าน’ ที่รับดูดวงหรือมีองค์เทพมาตั้งคงยังไม่พอ ร้านที่ทำ Muketing ดีๆ จะมองไปถึงการเป็น ‘คอมมูนิตี้สายมู’ ที่รวบรวมคนที่คิดและชอบอะไรเหมือนกัน ตลอดจนสร้างกิจกรรมที่ดึงดูดใจผู้บริโภค
ตัวอย่างที่ดีมากๆ ของการเปลี่ยนร้านคาเฟ่ธรรมดาให้เป็นคอมมูนิตี้สายมูฯ ในกรณีของ The Mu Taste Coffee & Food คาเฟ่บรรยากาศดีที่ตั้งอยู่ริมน้ำ จ.นนทบุรี ซึ่งจุดแกร่งคือเขาทำให้ตัวเองเป็นคอมมูนิตี้ที่มีมุมสงบให้พักผ่อนหย่อนใจและแน่นอนมีมุมให้สักการะองค์เทพต่างๆ มากมาย ตั้งแต่พระพิฆเนศ พระศิวะ พระแม่อุมา และมีพญาวาสุกรีนาคราชที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นต้น
ส่วนเมนูของที่นี่ก็ทำลาเต้อาร์ตไปรูปเลขมงคล เป็นยันต์ เป็นพระพักตร์องค์เทพได้สวยงามดุจดั่งภาพวาด พร้อมทั้งมีกิจกรรมบูชาองค์เทพโดยผู้เชี่ยวชาญเช่น บูชาพระศิวะในงานศิวะราตรี กิจกรรมนั่งสมาธิ กิจกรรมโยคะ เป็นต้น (ไว้ผู้เขียนไปทำ Vlog จะนำมารีวิวอย่างละเอียดว่าที่นี่มีไฮไลต์อะไรบ้าง)
กาแฟลาเต้อาร์ตของร้าน The Mu Taste Coffee & Food ที่ออกแบบลวดลายเฉพาะบุคคลโดยอาจารย์พราหมณ์
Photo: Facebook The MuTaste Café
ขนมอาลัวดอกบัวและช้างมงคลของร้าน The Mu Taste Coffee & Food
Photo: Facebook The MuTaste Café
ไม่ใช่แค่ดาราแต่องค์เทพก็มีด้อม
จากประสบการณ์การทำช่อง TikTok เกี่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในมุมสร้างสรรค์ ซึ่งมีการคาบเกี่ยวระหว่างไปเที่ยว ไปชิมอาหาร ไปไหว้พระทำบุญ ไปบูชาองค์เทพ ฯลฯ คอนเทนต์ที่ผู้เขียนทำแล้วประสบผลสำเร็จเสมอจะเกี่ยวข้องกับองค์เทพหลักๆ ที่เป็นที่นิยม ซึ่งเรียกเป็นภาษาวัยรุ่นว่ามี “ด้อม” เทพแต่ละองค์ก็จะมีขนาดด้อมแตกต่างกัน เช่นเดียวกับนักพยากรณ์หรือหมอดูที่ผู้คนให้ความสนใจก็จะมีแฟนคลับหรือด้อมเฉพาะของเขาอีกด้วย ดังนั้นในข้อหัวนี้จะชี้ให้เห็นว่าด้อมเทพมีผลต่อเอนเกจเมนต์เป็นอย่างมาก
Photo: Freepik
สายมูฯ สนุกกับการเล่าเรื่อง
ยกตัวอย่างสายพราหมณ์-ฮินดูที่มีองค์เทพมากมายล้านแปด แต่ทุกพระองค์ก็มีเรื่องราวเรื่องเล่าที่ดีบ้างร้ายบ้างไม่ต่างจากละคร ซึ่งทุกเรื่องปลายทางก็ชี้นำไปสู่พลานุภาพขององค์เทพที่เหนือสิ่งชั่วร้ายหรือบรรดายักษาและมหาอสูร และเกร็ดเรื่องราวฟังเพลินเล่านี้ก็จะสร้างแสงสว่างในใจเหล่าผู้บริโภคสายมู เช่น
พระแม่ทุรคาปราบมหิษาสูรกลายเป็นที่มาของพิธีนวราตรีและผู้ที่มาบูชาก็จะได้รับความสำเร็จที่อยู่เหนืออุปสรรค
เพราะเหตุใดผู้คนจึงไหว้พระพิฆเนศก่อนเทพองค์อื่นๆ เสมอ
การจะถวายขนมแด่องค์เทพต่างๆ จะต้องใช้อะไรบ้างและห้ามใช้อะไร
ดังนั้น จงจัดการเรื่องเล่าหรือใช้เทคนิคของ Storytelling ของร้านให้ดีๆ เพื่อแสดงถึงความแตกฉานลึกซึ้งก่อนจะทำ Muketing ไปสู่ลูกค้า เพราะลูกค้าเหล่านี้รู้เรื่องสตอรีต่างๆ ค่อนข้างแม่น
Photo: Freepik
สายมูฯ ต้องการการตลาดแบบรู้ใจเป็นอย่างมาก
ถึงเวลาที่ Muketing จะต้องร่วมมือกับ Personalized Marketing ที่เป็นการทำตลาดแบบรู้ใจ ตามความสนใจ ไลฟ์สไตล์ความชื่นชอบให้ตอบโจทย์เฉพาะบุคคล เพราะอย่างสายพุทธ สายพราหมณ์-ฮินดู สายผี สายของขลัง ฯลฯ บนโลกนี้คงมีเทพหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์รวมกันเป็นล้านๆ องค์ และประสบการณ์ ‘พลัง’ ที่จะมอบให้ในใจผู้ศรัทธาก็แตกต่างกันไป ผู้คนมักสวดภาวนาขอพรในเรื่องสุขภาพ เงิน โชคลาภ หน้าที่การงาน ความรัก และอื่นๆ มีแม้กระทั่งมูฯ เพื่อขอให้ได้บัตรคอนเสิร์ตของศิลปินที่ตนชื่นชอบก็ยังมี เป็นต้น
แคมเปญวันวาเลนไทน์ปี 2565 ของ Tinder ที่เคยจัดกิจกรรมแจกชุดไหว้พระตรีมูรติ
Photo: Courtesy of Tinder
หมวดความรักผู้คนจึงนึกถึงพระแม่ลักษมีและพระตรีมูรติเป็นอันดับแรก
หมวดความสำเร็จและแวดวงศิลปะผู้คนก็จะมองหาองค์เทพเช่นพระพิฆเนศ
เรื่องราวดาวพฤหัสบดีที่ย้ายในปีนี้
เหล่าสายมูฯ ก็ได้ไปพบปะกับนักพยากรณ์เพื่อตรวจสอบดวงชะตา ลำพังถ้าโปรโมชันซื้อครบแถมดูดวง พยากรณ์เผินๆ ไม่สามารถลงลึกได้ถึงเวลาตกฟากหรือลัคนาต่างๆ รับรองลูกค้าผู้โปรดปรานการดูดวง ผู้ผ่านการดูดวงมาทุกเดือนจนเข้าใจความหมายของหน้าไพ่ทาโรต์เอง ครั้งหน้าเขาอาจจะไม่มาเยือนอีกเลยก็เป็นได้
หากอยากกำลังจับทางธุรกิจสาย Muketing แล้ว อยากฝากบทความนี้ให้เป็นแนวทางเพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจผู้บริโภคที่อินกับมูเตลูให้มากขึ้นพร้อมจับชนเข้ากับความถนัดของตัวเอง ยิ่งถ้าคุณเข้าใจพฤติกรรมทางเชิงอารมณ์นี้มากเท่าไหร่ ยิ่งทำให้คุณง่ายและไปถูกทางราวกับจับยามสามตามากเท่านั้น
Words: Varichviralya Srisai
