พักหลังๆ นี้ผู้เขียนฉุนเฉียวง่าย อาจเนื่องด้วยงานรัดตัวทำให้มีเวลาอยู่กับตัวเองน้อยลง จึงเผลอหลงลืมความน่ารักที่มีต่อโลก และหันมาฉีกอกเพื่อนมนุษย์ง่ายขึ้น
โชคดีที่ยังมีสติก่อนพิมพ์คอมเมนต์ใต้คลิปโปรโมตภาพยนตร์เรื่อง A Quiet Place: Day One – ดินแดนไร้เสียง: วันที่หนึ่ง ของผู้กำกับ ไมเคิล ซาร์โนสกี้ ซึ่งเป็นภาคแยกของภาพยนตร์ดัง A Quiet Place ดินแดนไร้เสียง ว่าด้วยปฐมบทเหตุการณ์เอเลี่ยนบุกมาทำร้ายมนุษย์และหากสิ่งมีชีวิตใดส่งเสียงดังเพียงเล็กน้อย เอเลี่ยนก็จะมาฉีกร่างเป็นชิ้นๆ ฉะนั้นทางรอดเดียวคือ ‘เงียบ’
ภาพยนตร์เรื่อง A Quiet Place: Day One – ดินแดนไร้เสียง: วันที่หนึ่ง ของผู้กำกับ ไมเคิล ซาร์โนสกี้
Photo: Courtesy of Paramount Pictures
ทีเซอร์โปรโมตภาพยนตร์เผยให้เห็นถึงนักแสดงนำหญิงเจ้าของรางวัลออสการ์ ลูพิตา เอนยองโก ที่รับบทเป็นหญิงสาวที่ต้องอาศัยแมวนำทาง ณ วันแรกที่เอเลี่ยนทำการบุกโลก
“ผกก. ถ้า มึX ทำแมวตาย จะสาดทรายขี้แมวใส่หน้าจอภาพยนตร์”
นี่คือคอมเมนต์สไตล์เกรียนคีย์บอร์ดที่ผู้เขียนพิมพ์คาไว้
ลูพิตา เอนยองโก ที่รับบทเป็นหญิงสาวที่ต้องอาศัยแมวนำทาง ณ วันแรกที่เอเลี่ยนทำการบุกโลก
Photo: Courtesy of Paramount Pictures
และหลากหลายพฤติกรรมก่อนหน้านี้ทั้งทางออนไลน์และออฟไลน์ ที่ผู้เขียนแยกเขี้ยวใส่โลกไปทั่ว จนตระหนักได้ว่า “ไม่ได้การละ เราต้องมีสติกว่านี้” และวิธีการที่ผู้เขียนเลือกใช้บำบัดอารมณ์ตัวเองแบบนานๆ ทีมีอยู่ 2 อย่าง คือการทำสมาธิและการทำ Cozy Cardio หรือออกกำลังกายแบบคาร์ดิโอสุดชิลล์ตามเทรนด์ใน TikTok
จู่ๆ ก็ปิ๊ง! “เวลาเรานั่งลูบแมวเงียบๆ ช้าๆ ฟังเสียงน้องครางในลำคอ ก็ทำให้เราอารมณ์เย็นได้เหมือนกันนี่นา” ทั้งนี้แอบได้ไอเดียมาจากลูพิตา เอนยองโกและแมวนำทางของเธอ ดูเหมือนว่าแมวไม่ได้ช่วยแค่ลูพิตาแล้วละ
ลูพิตา เอนยองโก และน้องแมวลายวัว สัตว์เลี้ยงนำทางในเรื่อง
Photo: Courtesy of Paramount Pictures
ผู้เขียนจึงได้ไปค้นคว้าความมหัศจรรย์ของสัตว์ที่ช่วยบำบัดมนุษย์ หรือที่เรียกว่า ‘Animal-assisted Therapy – สัตว์บำบัด’ เมื่อได้ทำการเปิดโลกแล้ว จึงอยากแชร์กับผู้อ่านเผื่อคุณจะรักและซึ้งในสิ่งที่น้องสัตว์ทำให้กับเราโดยไม่รู้ตัว
เจ้าชนิทเซล แมวลายวัว นักแสดงร่วมกับลูพิตาในเรื่อง
Photo: justjared.com
สัตว์บำบัด คืออะไร?
นายแพทย์ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น อธิบายในข้อหัวนี้ผ่านเอกสารวิชาการเรื่อง ‘การบำบัดด้วยสัตว์’ ของศูนย์วิชาการแฮปปี้โฮมว่า “การบําบัดด้วยสัตว์ มาจากคําว่า Animal-assisted Therapy หรือ Animal Therapy คือการนําสัตว์มาร่วมในโปรแกรมการบำบัดรักษาผู้ป่วย เพื่อฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกาย ฟื้นฟูสภาพจิตใจ และเพิ่มความสามารถในการปรับตัว หรือช่วยเสริมสร้างทักษะต่าง ๆ ที่จำเป็น เป็นการบำบัดที่นำมาเสริมเข้ากับการรักษาวิธีการหลัก ซึ่งมีการนำมาใช้ในหลากหลายวัตถุประสงค์และหลากหลายรูปแบบ โดยสัตว์ที่นิยมนำมาใช้กันมาก ได้แก่ สุนัข แมว ม้า และโลมา เป็นต้น โดยต้องมีการคัดเลือกและฝึกฝนสัตว์มาเป็นอย่างดี พบว่าได้ผลเป็นที่น่าพอใจ”
Photo: Freepik
สัตว์ช่วยเหลือมนุษย์มาเนิ่นนาน
จากกรณีศึกษาพบว่าวงการแพทย์มีการใช้ปลิงในการบำบัดโรค เช่น ช่วยปรับความดันโลหิตสูง รักษาโรคหลอดเลือดในสมองตีบให้เลือดสามารถไปเลี้ยงสมองของผู้ป่วยได้ ช่วยรักษาบาดแผลของผู้ป่วยโรคเบาหวาน เป็นต้น
ธุรกิจสัตว์บำบัดก็ยังเฟื่องฟูในโปแลนด์ที่กำลังรุกการส่งออกทากดูดเลือดไปสู่ตลาดโลก หลังพบว่าความต้องการในเชิงการแพทย์มีสูงขึ้น
เช่นเดียวกับสุนัขและแมวที่ประสบความสำเร็จในการช่วยเหลือผู้ป่วยที่มีปัญหาทางด้านการเคลื่อนไหว ให้สามารถทำกิจกรรมฟื้นฟูบำบัดกล้ามเนื้อได้อย่างสนุกสนานและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
และนอกเหลือจากการฟื้นฟูทางกายภาพแล้ว สัตว์เลี้ยงบำบัดยังช่วยเหลือมนุษย์ในเรื่องของสภาพจิตใจ อย่างกรณีของสุนัขที่ได้ช่วยเหลือผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์ให้ก้าวผ่านช่วงการหลงลืม จนถึงช่วยลดอาการกระสับกระส่ายของผู้ป่วยได้เป็นอย่างดี
Photo: Freepik
และในกรณีของผู้ป่วยโรคซึมเศร้านั้น นักบำบัดใช้สุนัข แมว นก รวมถึงสัตว์อื่นๆ ช่วยหันเหจากความวิตกกังวลและเพิ่มปฏิสัมพันธ์ทางสังคมให้กับผู้ป่วยได้ รวมถึงเสริมสร้างสภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรพร้อมช่วยลดมุมมองในด้านลบของผู้ที่มีปัญหาด้านอารมณ์และจิตใจอื่นๆ ผู้ป่วยหลายคนจึงรู้สึกสงบและอารมณ์มั่นคงขึ้นหลังจากได้สัมผัสเจ้าสัตว์น้อยใหญ่ด้วยความรัก
ส่วนในผู้ป่วยโรคสมาธิสั้นและออทิสติก พบว่าสัตว์บำบัดช่วยเสริมสร้างความจดจ่อ ช่วยให้เด็กที่ป่วยเป็นโรคดังกล่าวมีสมาธิและมีปฏิสัมพันธ์กับสภาพแวดล้อมรอบข้างได้ดีขึ้น
นอกจากนี้เสียงครางในลำคอของแมว (Purr) ก็มีช่วงความถี่อยู่ที่ 25 – 150 เฮิร์สต์ ซึ่งตรงกับช่วงความถี่ต่ำในทางการแพทย์ที่ใช้ในการบำบัดรักษามนุษย์และสามารถสร้างความสุขและความสบายใจ อีกด้วย
Photo: Freepik
แนวคิดของสัตว์บำบัด
เวปไซต์ Psychology Today กล่าวถึงแนวคิดของการบำบัดด้วยสัตว์ว่าเริ่มต้นจากการที่สัตว์สามารถสร้างความรู้สึกสงบ ความสบายใจและความปลอดภัยให้กับมนุษย์ โดยสามารถหันเหจากสถานการณ์เชิงลบหรือสถานการณ์ที่ตึงเครียดไปสู่การโฟกัสในสถานการณ์เชิงบวกได้มากขึ้น โดยสัตว์ต่างๆ นั้น ช่วยต่อสู่กับความเหงา ช่วยเพิ่มความสามารถในการมีปฏิสัมพันธ์กับสภาพแวดล้อม ทำให้มนุษย์เกิดคุณค่า เกิดเชื่อมั่นในตนเองพร้อมช่วยรักษาระดับอารมณ์ให้คงที่ รวมถึงในทางด้านร่างกายสัตว์บำบัดยังช่วยเสริมสร้างพลานามัย ทำให้ผู้คนก้าวไปสู่การออกกำลังกายได้มากกว่าปกติ เป็นต้น
Photo: Freepik
สัตว์บำบัดมีอะไรบ้าง และทำงานอย่างไร
สัตว์บำบัดนั้นมีรูปแบบที่หลากหลาย โดยโปรแกรมจะถูกออกแบบให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล โดยทั่วไปพบได้ดังนี้
- สุนัขบำบัด (Dog Therapy)
- แมวบำบัด (Cat Therapy)
- ปลาบำบัด (Fish Therapy)
- อาชาบำบัด (Hippotherapy)
- โลมาบำบัด (Dolphin Therapy)
- กระบือบำบัด (Buffalo Therapy)
Photo: Freepik
โดยที่สัตว์เหล่านี้จะต้องถูกฝึกมาอย่างใกล้ชิด รวมถึงตรวจร่างกายและความสะอาดเป็นประจำ โดยต้องไม่มีโรคที่สามารถติดต่อได้ โดยรูปแบบการบำบัดที่พบแบ่งเป็น 3 รูปแบบ ได้แก่
1.สัตว์ที่ทำหน้าที่บำบัดโดยตรง
โดยสัตว์กลุ่มนี้ถูกฝึกมาเพื่อกระตุ้นให้มนุษย์เกิดความสบายใจและเกิดความรักใคร่เอ้นดู โดยสัตว์กลุ่มสามารถเข้ากับบุคคลได้โดยง่ายและหลากหลาย
2.สัตว์ที่ช่วยส่งเสริมอารมณ์
มีลักษณะคล้ายกับสัตว์ประเภทแรก มักจะเป็นสัตว์ที่มีเจ้าของคนเดียว และเน้นเรื่องการเยียวบำบัดอารมณ์ให้กับเจ้าของ
3.สัตว์ช่วยเหลือ
เป็นสัตว์ที่ถูกฝึกมาเพื่อช่วยเหลือผู้ทุพลภาพ เช่นสัตว์นำทางคนตาบอด อย่างสุนัขหรือแมวนำทาง อย่างในกรณีของลูพิตา เอ็นยองโก ในภาพยนตร์ เป็นต้น
Photo: Freepik
การบำบัดด้วยสัตว์อาจไม่ใช่สำหรับทุกคน
อย่างไรก็ดีการบำบัดด้วยสัตว์เป็นเรื่องที่ต้องเกี่ยวข้องกับตัวสัตว์โดยตรง หากคนไข้พบว่าเป็นโรคภูมิแพ้ขนสัตว์ ภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือมีบาดแผลเปิดที่อาจก่อให้เกิดการติดเชื้อ สัตว์อาจจะกลายเป็นพาหะโดยไม่รู้ตัว รวมไปถึงเป็นคนที่กลัวและไม่ชอบสัตว์อาจจะไม่เหมาะกับการรักษาด้วยวิธีนี้ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ นักบำบัด หรือทีมสุขภาพผู้เชี่ยวชาญของคุณก่อนใช้บริการโปรแกรมบำบัดดังกล่าว
จริงๆ แล้วผู้เขียนได้ไปทำวิธี ‘สัตว์ฮีลใจ’ มาแล้วด้วย ขอใช้คำว่าสัตว์ฮีลใจเพราะไม่ถึงขั้นสัตว์บำบัดทางการแพทย์โดยตรง แต่ก็เป็นวิธีง่ายๆ ที่ทำให้ใจฟูได้ใน 1 วัน อยากให้ผู้เขียนแวะไปอ่านบทความ ‘ความสุข 1 วันกับโปรแกรมสัตว์ฮีลใจ’ ที่เราจะลงสนามจริงกันค่ะ (แปะลิงก์)
Words: Valentina S.
ข้อมูลจาก:
- เอกสารเรื่อง ‘การบำบัดด้วยสัตว์’ ของศูนย์วิชาการแฮปปี้โฮม
- https://biology.ipst.ac.th/?p=929
- https://www.verywellhealth.com/animal-therapy-5212800
- https://www.psychologytoday.com/us/therapy-types/animal-assisted-therapy
